ایده پردازی چیست؟
به فرآیند ایجاد و توسعه‌ی هرگونه ایده‌ی انتزاعی، بصری و یا واقعی که منجر به پیدا شدن راه حل برای مشکلات احتمالی موجود می‌شود، سیستم ایده پردازی گفته می‌شود. به طور کلی این سیستم شامل فرآیند ساختن از طریق ایده، نوآوری مفهوم، توسعه فرآیند و رساندن مفهوم به واقعیت است.
ایده پردازی چه اهمیتی دارد؟
اهمیت ایده پردازی به عنوان نخستین گام در فرایند نوآوری و تولید فناوری، در آن جاست که شما را قادر می سازد تا بتوانید طیف وسیعی از ایده های خود را فراتر از طیف تفکرات فعلی که داریدگسترش دهید. در ابتدا باید به کمک سیستم ایده پردازی، تفکرات خود را گسترش دهید تا سؤالات، متغیرها و ایده های بیشتری را در ذهن خود جای دهید. سپس فرآیندی به اسم فرآیند تصفیه صورت می گیرد که در آن، بین ایده‌های مختلف ایده‌ی مناسب انتخاب می‌شود؛ و بلاخره ایده نهایی انتخاب شده نتیجه این پروسه خواهد بود. به خاطر داشته باشید که هر ایده پردازی موفق دارای سه مرحله‌ی خلق، انتخاب و پیاده سازی است.
ابزارها و تکنیک‌های ایده پردازی
همیشه توجه داشته باشید که شما قبل از استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای ایده پردازی باید بر عملگرایی خود تمرکز کرده و بعد از آن ایده پردازی را شروع کنید. تکنیک‌ها و ابزارهایی که در سیستم ایده پردازی استفاده می شوند بسیار متنوع هستند که ما در اینجا به پرکاربردترین‌ها اشاره می کنیم. در استفاده از این تکنیک‌ها انعطاف پذیر باشید و با خودآگاهی و خلاقیت از آن‌ها استفاده کنید.
1-طوفان فکری
در این تکنیک که معمولاً به صورت گروهی انجام می‌شود، روی تعداد ایده‌ها تأکید می‌شود نه درست و یا غلط بودن آن ها. در این نوع روش افراد گروه آزادانه و بدون ترس از انتقاد، ایده‌های خود را بیان می کنند. در جلسات طوفان فکری، حتی ایده‌های عجیب غریب و پیچیده، راحت‌تر از ایده‌های کوچک به راه حلی مؤثر تبدیل می شوند.
2- تکنیک اسکمپر(SCAMPER)
این روش ایده پردازی توسط باب اِبری (Bob Eberie) طراحی شده است. طبق عقیده‌ی باب ابری، قدرت اراده در ایده پردازی به عنوان محرک اصلی در نظر گرفته می‌شود. این روش شامل چک لیست شناخته شده‌ای است که به فرد کمک می‌کند ایده‌هایش را برای موضوع مورد نظر ثبت کند. هدف از SCAMPER این است که تنظیماتی را در برخی از قسمت های ایده یا فرآیند موجود ایجاد کند تا نتیجه ی کار، دستیابی به بهترین راه حل شود. این تکنیک شامل هفت عمل است:
حرف S : substitution به معنی جانشین سازی
حرف C : combine به معنی ترکیب کردن
حرف A : adapt به معنیِ سازگاری و تعدیل کردن
حرف M : magnify به معنی بزرگ سازی
حرف P : put to other uses به معنی استفاده در سایر موارد
حرف E : elimination به معنی حذف کردن
حرف R : reverse به معنی معکوس سازی
برای هر ایده لازم است تا تک تک این کارها انجام شود و بعد از آن، نتیجه‌ی کار یک ایده بکر و فوق‌العاده خواهد بود.
3-تفکر معکوس
این روش با روش‌های منطقی و عادی کاملاً فرق دارد. در این روش به ایده‌های مخالف فکر می کنیم. در واقع در این تکنیک نوعی ایده پردازی منفی انجام می‌شود. برای مثال برای فروش یک محصول به جای اینکه این ایده را بیان کنیم که «چگونه مشتری‌های خود را افزایش دهیم؟»، از ایده ی چگونه باعث کاهش مشتری‌های خود شویم استفاده می کنیم و اینگونه به راه حل مؤثر می رسیم.
4-نقشه‌ی ذهنی
خالق این تکنیک گرافیکی، «تونی بوزان» است. در این تکنیک ار نقشه کشی استفاده می‌شود. اطلاعات و ایده‌های مختلف گردآوری شده و رابطه‌هایی بین آن‌ها ترسیم می‌شود. به این صورت که عبارت یا کلمه‌ای در وسط صفحه نوشته می‌شود، بعد از آن هر چیزی را که در ارتباط با آن عبارت یا کلمه به ذهنمان می رسد در اطراف صفحه می نویسیم. در انتها باید ارتباط میانِ تمام آن عبارت‌ها یا کلمات را با هم پیدا کنیم و به یک ایده‌ی مشخص و نهایی برسیم.
5-تفکر انتقادی
در این روش ما عادات و سنت‌های از قبل پذیرفته شده را زیر سؤال می بریم. زیرا همین مفروضات از قبل تعیین شده هستندکه باعث تنبلی کردن و عدم ایده پردازی‌های جدید می شوند. در استفاده از این تکنیک شما با دیگران، به خصوص کسانی که مخالف ایده‌ها و نظرات شما هستند، به بحث می پردازید و حتی به آن‌ها اجازه می دهید تا عقاید و عادات شما را نقض کنند و از این طریق دریچه‌ای جدید به سمت ایده‌های نو برایتان باز شود.
و اما آنچه به عنوان خلاصه‌ی مطالب بالا می توان گفت این است که هدف از تولید ایده، بهبود آنچه که وجود دارد و همچنین به وجود آوردن چیزهای جدید است. در هنگام حل یک مسئله، از ایده‌ها و راه حل‌های قدیمی و ثابت شده استفاده نکنید بلکه سعی کنید راهکارهای جدید ارائه دهید. به این ترتیب شما از یک منظر جدید به آن مسئله نگاه می‌کنید. با این روش طیف وسیعی از ایده‌ها به وجود می آید که با تکنیک‌های گفته شده در بالا می توان از بین آن‌ها به یک ایده بکر نهایی رسید.
